TARİH BİLMENİN EHEMMİYETİ: •93 Harbi diye meşhur olan 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’nin Anadolu cephesinde, Gazi Ahmed Muhtar Paşa’nın yanında kâtip olarak vazifeli olan Mehmet Arif Bey’in hatıralarından: “Akıl bu ya! Önceleri tarih ilmine hiç ehemmiyet vermezdim. ‘Bilinmezse ne olur, lüzumsuz ve faydasız, yalnız bir bilgiçlikten ibârettir.’ der, adetâ bilinmesiyle bilinmemesini denk tutardım... Lâkin yaşadığım son tecrübelerin yardımıyla aklım başıma geldi de anladım ki, meğer iş öyle değilmiş... Tarih o kadar mühim, o kadar dikkate değer bir ilimmiş ki, tarih bilinmez ise devlet gemisinin dümeni, istenilen semte doğru çevrilemez imiş. Târih bilmezlik, siyâsî olarak, devletçe çok büyük noksan ve hatalar meydana gelmesine sebep olurmuş.Târih, bir milletin ayıp ve noksanlarını görüp düzeltmesi için, bir ayna imiş. Hakikati gösteren ve sonraki nesillerin gözleri önüne konan bu ayna, ayıp ve kusurları olmayan milletlerin ise şu dünya pazarına, cemâl ve kemâllerine şükrederek, yakışıklı bir kıyafet ile çıkmalarına yararmış… Hemen iddia edebilirim ki, târih, yalnız başına insanı canlandıracak, hârika bir ilimdir. Lâkin târihteki yüce hisler ve rûh, aydınlık bir fikirle beraber olarak, akıllı bir terbiyeci eliyle, gençlerin zihinlerine taşa nakşolunur gibi yazılmalıdır.