Giybetinde çeşitleri vardır!
Küfür olan gıybet:
Küfür olan gıybet, buda gıybet eden kişiye gıybet etme deyince “bu gıybet değildir çünkü ben doğruyu söylüyorum” der. Bu durumda o adam kat’ı delillerle haram olan bir şeyi helâl makbul ettiğinden küfür olur.
Münafıklık olan gıybet:
Buda gıybet edileni tanıyan bir kişinin yanında ismini söylemeden gıybet yapmaktır. Bu kişi gıybet yaptığı halde kendisini mütteki ve gıybet yapmamış gösteriyor. İşte bu nifaktır.
Haram olan gıybet:
Haram olan gıybet, günah ve haram olduğuna inanarak muayyen bir kişiyi gıybet etmektir. Bu kişinin tövbe etmesi lazımdır.
Mubah olan gıybet :
Buda fasıklığını ilan eden yani aleni günah işleyen kişiyi ve bidat ehlini (inancı bozuk kişi) gıybet etmek. Eğer halk bunlardan hazer edip çekinsinler diye gıybet ederse bundan dolayı sevap alır. Dünürlük kurmak isteyenlerin arasında kötülüklerini söylemek yani nikah meselelerinde kendisiyle istişare edip fikir sorulduğunda, aynı şekilde yolculuk, ortaklık, komşuluk, yanına emanet bırakmak ve emsali hususlarda o kişi emin midir değil midir diye istişare edilecek olursa nasihat maksadıyla bildiklerini söylemesi mubah olur. Bir zalimin zulmünü hakime veya mani olacak kimseye şikayet edip anlatmak veya bu hususta müftüden fetva istemek için o zalimin yaptıklarını anlatmakta mubahtır. İhtimam yönünden kardeşin kötülüklerini söylerse gıybet olmaz. Ancak kızgınlık yoluyla söylerse gıybet olur. Fakat buda kişinin ihtimam göstermesinde doğru olması şartına bağlıdır. Aksi takdirde hem gıybetçi hem münafık hem riyakar hemdi nefsini tezkiye eden olur. Bir adamın lakabı kör, topal, şaşı gibi şeyler olurda tarif için lakabını söylerse buda mubah olur. Kasten bir kimseye hile ve kötülük yapmak isteyenleri anlatıp o adamı haberdar etmekte gıybet sayılmaz, mubahtır. Bunun gibi insanlara zülmu ve zararı dokunacak bir kimseyi anlatıp haber vermekte mubahtır. Hadis ravilerinden, şahitlerden ve muelliflerden cerh edilip zayıf sayılmış, itimada laik görülmemiş kişileri tanıtıp haber vermekte caizdir. Hatta şeriatı korumak için vaciptir. Meçhul (dinleyenlerin tanımadığı) bir kimsenin gıybeti de mubahtır. Eğer bir kişi bir köy halkının gıybetini yaparsa bu gıybet olmaz. Çünkü o bu sözüyle bütün halkı kastetmiyor. Bunların bir kısmını kastediyor oda meçhuldür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder