İyi ve kötü huylar İnsanda yaratilisdan irsi olan ve sonradan kazanılan huylara ahlak denir,bu huylar ahlaki zemime, ve ahlaki hamide diye ikiye ayrılıyor. Ahlaki hamide guzel huylar ruhu sultanının huyları,ahlaki zemime,kötü huylar nefsi emmarenin huylaridir. Hadisi şerifde; Allah katında kötü huydan büyük günah yoktur, İnsanların sıkılmadan çekinmeden yaptıkları günah kötü huylu olmaktır. Her günahın tevbesi vardır,kötü ahlakın tevbesi yoktur. Sıcak buzu erittigi gibi,iyi ahlak da hataları eritir,sirke balı bozduğu gibi,kötü ahlak,hayratı ve hasenati mahv eder.buyuruldu. Ahlaki hamide ile ilgili Efendimiz s.a buyurdu: İbadetleri az olan kul,iyi huyu ile,kıyamette yüksek derecelere kavuşur. İbadetlerin en kolay ve faidelisi, az konuşmak ve güzel huylu olmaktır. Ben güzel ahlaki tamamlamak için gonderildim. İyi huylu olan dünya ve ahiret seâdetlerine ulaşır. Sureti ve huyu güzel olanı cehennem ateşi yakmaz. Kendinden uzaklaşana yaklaşmak,zulm edeni afv etmek,kendini mahrum edene vermek güzel huylu olmaktır. Kızdığı zaman yumuşak davrananin kalbini Allah emniyet ve iman ile doldurur.buyurdular. Aişe validemize peygamberimizin ahlakını sordular da o,siz ku'an okumazmisiniz o'nun ahlaki kur'andir,(emir ve yasakları) buyurdular. Nefsinve ruhun ucyuz altmış kusur ahlaki vardır bunlardan bazları üzerinde duracağız bizi takibe devam ediniz.

 Nefsin kötü ahlakı

Birincisi: Küfür dür,en kötüsü budur,ataist olmak,inanılması gereken konuları duyduktan sonra inanmamak,üstünü örtmek manasına gelir küfür.

Küfür uç nevi'dir;Cehli,cuhudî ve hukmî.

İşitmedigi,düşünmediği için kâfir olanların küfrü (kufri cehlî)dır.

Cehilde iki türlü dur,biri basittir, böyle kimse cahil olduğunu bilir,bunlarda yanlış itikat olmaz, bunlar hayvan gibi,belki daha aşağı dırlar,çünkü insanı hayvandan ayıran,ilim ve akıl(idrak)dır.

Cehlin ikincisi Cehli murekkeb dır,yanlış sapik itikat etmektir,yetmiş iki bid'at fırkasının itikatlari böyledir.

Küfrün ikinci nev'i: küfrü cuhudî dır,kufri inâdî'de denir.bilerek inad ederek,kibirden,makam mevkiden,ayiplanmaktan korkmakla hasıl olur.fir'avn ve avanalerinin küfrü böyledir.

Küfrün üçüncü nev'i;Küfrü hukmî'dir.

İslamin imansızlık alâmeti dediği sözleri söyleyen ve işleri yapan,inandığını soylesede,hukmen kâfir olur.

Allahın zatı ve sıfatlarında olmayan bir şeyi Allah'a isnad etmek,gibi.

Kabrim ile minberim arası cennet bahçesidir, buyuruldu,ben orada minber hali ve kabirden başka bir şey gormedim diyen kâfir olur.

Ahiretteki olacak seyler, kıyamette ki azab akla mantığa uymuyor demek Küfür dur.

Edillei şer'iyyeyi inkar eden kafir olur.

Kafirlerin bayramlarında yaptıklarını yapmak küfürdür.

Küçük gunahina tevbe et deyince, tevbe edecek ne yaptık ki dese kâfir olur.

Bir mumini öldüren kimseye iyi yaptın diyen kâfir olur.

Farzları hafife almak,harami helal saymak,hükmen küfürdür.

Efendimiz s.a. buyurdular :Hep hayrli faideli konuşunuz,yahut susunuz.

Şirkden sakininiz,şirk karıncanın ayak sesinden daha gizlidir.(şirk=Küfür)