Ali Haydar Efendi, Durerul Hukkam Şerh Mecelletil Ahkam I.47

 Ali Haydar Efendi, Durerul Hukkam Şerh Mecelletil Ahkam I.47

إن الأحكام التي تتغير بتغير الأزمان هي الأحكام المستندة على العرف والعادة ; لأنه بتغير الأزمان تتغير احتياجات الناس , وبناء على هذا التغير يتبدل أيضا العرف والعادة وبتغير العرف والعادة تتغير الأحكام حسبما أوضحنا آنفا , بخلاف الأحكام المستندة على الأدلة الشرعية التي لم تبن على العرف والعادة فإنها لا تتغير . مثال ذلك : جزاء القاتل العمد القتل . فهذا الحكم الشرعي الذي لم يستند على العرف والعادة لا يتغير بتغير الأزمان , أما الذي يتغير بتغير الأزمان من الأحكام , فإنما هي المبنية على العرف والعادة , كما قلنا ,

Yukardaki mecelle maddesinin şerhinin Türkçesi şudur;

(Zamanın değişmesiyle değişen hükümlerden kasıt örf ve adetlere dayalı fıkhi ictihad ya da hükümlerdir. Bunun sebebi zamanın ilerleyişiyle ihtiyaçların ve adetlerin değişmesi durumudur... Şeri delillere dayanan fıkhi hükümler ise zamanın değişmesiyle asla kat a değişmezler...)

Yukardaki mecelle maddesinin şerhinin Türkçesi şudur;

(Zamanın değişmesiyle değişen hükümlerden kasıt örf ve adetlere dayalı fıkhi ictihad ya da hükümlerdir. Bunun sebebi zamanın ilerleyişiyle ihtiyaçların ve adetlerin değişmesi durumudur... Şeri delillere dayanan fıkhi hükümler ise zamanın değişmesiyle asla kat’a değişmezler...)

--Son olarak zaman değiştikçe İctihadların da değişmesi fikri bir müctehid ölünce onun fetvalarıyla amel edilmez yeni müctehide gidilir onun fetvalarıyla amel edilmeye başlanır manasında da kullanılmaktadır. Ama bu görüş şii görüşüdür. Şiiler zamanın değişmesiyle hatta müctehidin ölmesiyle birlikte fetvasının da geçerliliğini yitireceğini iddia ederler.

Sünnilere göre bir müctehid ictihadları ölmesiyle birlikte geçerliliğini yitirmez.