HİPOTALAMUSUN NELER YAPTIĞINI OKUYALIM sağlığımızın müthiş şifreleri
Hipotalamusun görevleri nelerdir?
Hipotalamus, beynin çeşitli çekirdek ve sinir liflerinden oluşan küçük ama önemli bir bölgesidir. Nöronal bağlantıları aracılığıyla, bitkisel sistem kontrolü, organizmanın homeostazı, termoregülasyon ve ayrıca duygusal davranışı ayarlama gibi organizmanın birçok karmaşık işlevinde yer alır.
26.01.2021 11:36
Hipotalamusun görevleri nelerdir?
Hipotalamus, yeme veya içme gibi farklı günlük aktivitelerde, vücudun ısısının ve enerjinin korunmasının kontrolünde ve ezberleme sürecinde yer alır. Ayrıca, hipofiz bezi ile olan bağlantıları yoluyla endokrin sistemi de modüle eder. Bileşen yapılarının doğru karakterizasyonu ile birlikte kesin anatomik açıklama, işlevlerini anlamak için gereklidir.
HİPOLATAMUSUN GÖREVLERİ
Hipotalamus, beynin organizmanın birçok düzenleyici sürecine müdahale etmesine izin veren sayısız, çeşitli beyin yapısıyla bağlantılı küçük bir bölgesidir. Vücudun optimal, normal işleyişinde önemli bir role sahiptir ve endokrin sistemi, metabolizmayı kontrol eder ve stres kontrolünde ve bir kişinin davranışını düzenleyen diğer farklı eylemlerde yer alır. Dahası, hipotalamus vücut ısısı, kan basıncı, sıvı dengesi ve vücut ağırlığı açısından organizmanın homeostazında rol oynar.
Hipotalamusun bağlantıları aşağıdaki yapılarla yapılır.
4.1. Orta beyin
Yükselen retiküler aktive edici sistem, orta beynin retiküler oluşumundan talamustan geçerek serebral kortekse ulaşan nöral liflerden oluşan bir yapıyı temsil eder. Sistem konsantrasyondan, dikkatten ve uyanış halini sürdürmekten sorumludur. Bu sayede retiküler oluşum hipotalamik çekirdeklerle bağlantılıdır: lateral mamiller cisimler, tuberomammillar çekirdekler ve periventriküler olanlar. Periventriküler çekirdekler genel viseral duyarlılık hakkında bilgi alırken, diğer ikisi davranışa aracılık eder ve bilinçle ilgilenir. Orta beyindeki retiküler maddeden geçen soliter sistem çekirdeğinden gelen bilgiler de hipotalamusa ulaşabilir. Soliter sistemin çekirdeği, ya solitarohipotalamik sistem yoluyla ya da solitariotalamik sistemden kollateraller yoluyla hipotalamusa bağlanır.
4.2. Talamus
Ön hipotalamusun intralaminar çekirdek ve medyan çizginin çekirdeği ile bağlantıları vardır. Son çalışmalar, lümen içi çekirdek grubundaki lezyonların Parkinson hastalığına ve hatta şizofreniye yol açabileceğini açıkladı . Vicq d'Azyr'in mamillothalamik fasikülü, hem medial hem de lateral mamiller çekirdekleri talamusun anterior kısmı ile birleştirir; beyin kanaması durumunda yıkımı hafıza kaybı ile ilişkilidir.
4.3. Amigdala
Amigdala, temporal lobda bulunan bir perikaryon kümesini temsil eder. Bu bölgeden gelen etkili lifler doğrudan hipotalamusa uzanır veya nöral lifler amigdala-talamik fasikülden ayrılabilir ve anterior hipotalamusa ulaşabilir. Bedenin korkuya ve ödüllere yanıtıyla ve aynı zamanda hafızayla da ilgilidir. Amigdala'nın hipotalamus ile doğrudan bağlantıları ya ventral amigdalofugal yol ya da stria terminalis yoluyla olur.
4.4. Hipokampal bölge
Hipokampus, temporal lobda yer alan kavisli bir beyin yapısıdır. Dentat girus ve Cornus Ammonis (CA) olarak adlandırılan farklı bölgelerden oluşur: CA1, CA2, CA3 ve CA4. CA1 ve CA3, hipotalamusun infundibular ve ventromedial çekirdekleri ile bağlantılıdır.
Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre CA2 alanı, hipokampustaki piramidal nöronlardan oluşan küçük bir bölge olan CA2 alanının, hipotalamusun supramamiller çekirdekleriyle olan bağlantıları yoluyla hafıza ve öğrenmeye dahil olduğunu aydınlatmıştır.
4.5. Koku alma ampulü
Koku ampulünden gelen lifler periamigdalian bölgeye (entorinal ve periamigdaloid korteks) ve ardından amigdal veya akümbens çekirdeği yoluyla lateral hipotalamusa ulaşır.
4.6. Retina
Retinal nöroepitelyumdan mezensefalonun lateral genikulat gövdesi ve daha sonra superior kollikulus aracılığıyla görsel bilgiler hipotalamusun üst kiyazmatik ve supraoptik çekirdeklerine ulaşır ve sirkadiyen ritimde rol oynar. Hipotalamus, üst kiyazmatik çekirdeklere ulaşan bir retinohipotalamik yol aracılığıyla retinadan doğrudan lifler alabilir. Bağlantılar sirkadiyen ritimle ilgilidir.
4.7. Beyin zarı
Serebral korteks ve hipotalamus arasında çift yönlü bir bağlantı vardır. Hipotalamus, korteksin yüzeyinde, korteks üzerinde zayıf bir şekilde tanımlanmış bir alanda yayılır ve kortikal tonusu koruyan bilgileri iletirken, serebral korteksin gri maddesinden, sinir lifleri hipotalamus üzerinde uzanır ve visseral yanıtı tetikler. duygusal durum (korku durumunda terleme, stres durumunda bağırsak belirtileri). Lateral hipotalamustan gelen nöral lifler prefrontal kortekste yayılırken, frontal lob tüm hipotalamik bölgeler için efferenttir. Bu bağlantılar aracılığıyla, organizmada otonom kontrol sağlanır. Paraorbital girustan daha fazla, lifler paraventriküler ve ventromedial çekirdeklere uzanır.
Omurilikten gelen aksonlar, spinohipotalamik sistemin yolunu kullanarak hipotalamik bölgede projeksiyon yapabilir. Ağrı ve sıcaklık bilgilerini gerçekleştirirler. Hipotalamus, etkilerini iki projeksiyonla gösterir: T1-L2 segmentlerinin omuriliğinin lateral boynuzuna ulaşan spinotalamik yol sempatik otonomik yanıtı düzenler; mammilotegmental yol ve dorsal uzunlamasına fasikül, hipotalamusun arka bölgesinden bilgi verirken, ön kısım talamus (mamiltalamik yol) ve yukarıdaki fornikse bağlanır.
Hipotalamus, yeme veya içme gibi farklı günlük aktivitelerde, vücudun ısısının ve enerjinin korunmasının kontrolünde ve ezberleme ve stres kontrolünde yer alır. Ayrıca, hipofiz bezi ile olan bağlantıları yoluyla endokrin sistemi de modüle eder.
5.1. Termoregülasyon
Termoregülasyon, vücut ısısının normal aralıklar içinde tutulmasına izin veren süreçtir. Yüksek vücut ısısı durumunda, hipotalamus, termoregülatör ısı kaybı davranışıyla (terleme veya vazodilatasyon) yanıt verir. Vücudun ısınması gerekiyorsa, hipotalamus ısı üretim davranışını belirleyebilir (vazokonstriksiyon, termojenez - kaslardan, beyinden veya tiroid bezi dahil diğer organlardan ısı üretimi)
Bu süreci kontrol etmekten sorumlu olan hipotalamusun ön kısmı, daha spesifik olan preoptik çekirdektir.
5.2. Gıda alımının düzenlenmesi
Hipotalamus, iştahı ve besin alımını ventromedial, dorsomedial, paraventriküler ve lateral hipotalamus çekirdeği yoluyla kontrol eder. Ventromedial çekirdek, iştah bastırıcı veya anoreksijenik merkez olarak adlandırılır. Bu çekirdeğin yok edilmesi hiperpolifajiye, obeziteye ve agresif davranışa yol açar.
Aksine iştah artırıcı veya oreksijenik merkez, yıkılması durumunda afaji ve nakiteksiye, uyarılması durumunda hiperfaji veya polifajiye yol açabilen lateral hipotalamik çekirdek olarak kabul edilir.
İştah kontrolü, spesifik hipotalamik reseptörlere bağlanan yağ hücreleri tarafından salınan leptin hormonu tarafından düzenlenir.
5.3. Vücut su içeriğinin düzenlenmesi
Canlı organizmadaki su kontrolü, antidiüretik hormon (ADH) salgılanmasıyla hipotalamus tarafından sağlanır. Kan hacmi kaybı ve dehidrasyon durumlarında ADH hormonu, osmoreceptor hücrelerin bulunduğu supraoptik çekirdekten salgılanır ve dolaşımda salınır. Peptit, böbreklerden spesifik reseptöre yönlendirilir ve organizmada daha sonra su tutulmasıyla idrar üretimini azaltır.
5.4. Otonom sinir sistemi merkezi
Hipotalamus hem sempatik hem de parasempatik sistemleri düzenler. Talamusun ön bölgesi sempatik sistem üzerinde uyarıcı etkiye sahipken, arka ve yanal olanlar parasempatik sistem üzerinde uyarıcı etkiye sahiptir.
5.5. Endokrin kontrolü
Endokrin kontrolü, hipofiz bezi veya hipotalamusun tuberal bölgesinin altında yer alan hipofiz yoluyla gerçekleştirilir. Hipotalamus, hipotalamo-hipofizer yol aracılığıyla bezin arka lobuna bağlıdır. Bu lifler boyunca, AHD ve oksitosin hormonları, veziküllerde depolandıkları nörohipofize taşınır.
Vücuttaki hormonların salgılanması, hipotalamus tarafından salgılanan ve inhibe edici faktörler aracılığıyla düzenlenir: tirotropin salgılayan, gonadotropin salan, kortikotrofin salan, somatostatin ve dopamin. Bu hormonlar, büyüme, üreme, vücut metabolizmasında yer alır ve ayrıca vücudun homeostazını da sağlayabilir.
5.6. Üreme
Bir organizmanın üreme işlevi, hipotalamik-hipofiz-gonadal eksen tarafından sağlanır. Hipotalamus tarafından salgılanan gonadotropin gerçekleştiren hormon (GnRH), hipofiz bezinin ön alt bölümünde luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) üretimini uyarır. Bu iki hormonun gonadlar üzerindeki etkisi östrojen ve testosteron üretimini belirler.
Erkek ve kadınlarda davranış, seks steroidlerinden de etkilenir. Preoptikteki nöronlar erkek cinsel davranışında yer alırken, tuberal bölgesel nöronlar özelliklerini kadınlarda gösterir.
5.7. Sirkadiyen ritim
Işığa duyarlı üst kiyazmatik çekirdek, sirkadiyen ritimde hipofiz beziyle bağlantılarla birlikte yer alır. Üst kiyazmatik çekirdek, uyarılan retinadan elektro-kimyasal bilgi alır. Sirkadiyen ritim, ana fonksiyonları normal sınırlar içinde tutması nedeniyle vücudun iyiliğine dahil olan bir organizmanın endojen saatini temsil eder.
Küçültülmüş boyutuna rağmen, hipotalamus, beynin karmaşık işlevlere ve temel beyin yapılarıyla çoklu bağlantılara sahip önemli, bütünleyici bir bölgesini temsil eder.
HİPOTALAMUS NEDİR?
Hipotalamus, insan beyninin sinir liflerinden ve çeşitli işlevlere sahip nükleer cisimlerden oluşan küçük, merkezi bir bölgesidir. Hipotalamus, sinir ve endokrin sistem arasında bir bağlantı yapısı olarak kabul edilir, ana işlevi vücudun homeostazını sürdürmektir.
Hipotalamus, Monro'nun hipotalamik sulkusu ile ayrıldığı talamusun altında bulunur. Sulkus, üçüncü ventrikülün yan duvarında bulunur ve Monro'nun interventriküler forameninden (üçüncü, diensefalik ventrikül ve her lateral ventrikülün frontal boynuzu arasındaki iletişimi sağlayan) ön-arka olarak Sylvius serebral su kemeri seviyesine kadar uzanır. Hipotalamus anterior olarak, forniksin iki ön boynuzunun arasına, kiazma optiğinin üzerine uzanan üçgen görünümün gri cevher tabakası olan lamina terminalis ile sınırlıdır . Lamina terminalisayrıca üçüncü ventrikülün ön duvarını oluşturur ve kan-beyin bariyerinin olmaması ve dolayısıyla kanın ozmotik varyasyonlarına oldukça duyarlı olması ile karakterize edilen bir çevresel ventriküler yapı olan organum vaskulozumu içerir.
Hipotalamik bölgenin üst duvarı, beynin üçüncü ventrikülünün inferolateral duvarının oluşumuna katılır ve onu çevreleyen, forniks adı verilen beyaz madde yapısı ile yakın ilişkilere sahiptir. Forniks, beyinden çeşitli bölümleri (hipokampal bölgeli hipotalamik çekirdekler, hipotalamusun memeliler gövdeli talamik çekirdekler) bağlayan C şeklinde beyaz bir beyin yapısıdır. Fonksiyonu net olarak anlaşılmasa bile, hafıza ile ilişkisi biliniyor ve son çalışmalar, ileri Alzheimer hastalığında bir tedavi olarak derin beyin stimülasyonunu test ediyor. Arka tarafta, hipotalamus periakuaduktal gri maddeye ve beyin sapının üst kısmının tegmentumuna kadar uzanır.
Sadece beynin alt yüzeyinde, hipotalamus, optik kiazma ve anterior perfore maddeden orta beyinin arka serebral pedinküllerine ve memel cisimlerin dorsalden anteriorda görüntülenebilir. Memeli cisimler, limbik sisteme ait küçük, yuvarlak beyaz cevher yapılardır. Hipokampal bölge ile bağlantıları nedeniyle hafızaya dahil olurlar ve aynı zamanda yön duygusunu sürdürürler. Hipotalamus, optik yolun önemli bir rölesi olan yanal genikülat gövdelerine doğru yanal olarak optik yollar tarafından sınırlandırılmıştır. Beynin dış yüzeyindeki sınırlandırılmış alanın içinde, yumrulu cinereum veya infundibulum adı verilen küçük bir çıkıntı, hipotalamusu hipofiz bezinin altındaki arka lob ile birleştirir. Hipofiz bezi veya hipofiz bezi, beynin tabanında, sella turcica adı verilen sfenoid kemiğin depresyonunda bulunur.
Hipofiz bezi üç loblu bir yapıdır: farklı embriyolojik kökene sahip ön, arka ve orta lob.
Ön lob, pars anterior veya adenohipofiz, aynı zamanda ilkel ağız boşluğunu ve yutağı da oluşturan ektodermal bir yapı olan Rathke kesesinin ön duvarından türetilir. Ön bez, kan dolaşımında hormonları sentezleyen ve salgılayan heterojen bir hücresellik içerir: hücrelerin çoğu, insan büyüme hormonunu (hGH) veya çocuklukta büyümeyi destekleyen bir peptit olan somatotropin hormonunu (STH) üreten somatotrop hücreleridir.
Somatotropik hormonun üretimi, arkuat çekirdek tarafından üretilen hipotalamik büyüme salgılayan hormonun (GRH) kontrolü altındadır. Hipofizin ön bezi tarafından yüksek miktarda üretilen sonraki hormonlar kortikotroplardır (adrenokortikotropik hormon - ACTH, melanosit uyarıcı hormon - MSH ve beta endorfinler). Bu hormon grubu, paraventriküler çekirdeklerden türetilen hipotalamik kortikotropin salgılayan hormonların (CRH'ler) kontrolü altındadır. Daha küçük yüzdelerde, adenohipofiz, tirotroplar, gonadotroplar ve laktotroplar üreten hücre popülasyonuna sahiptir.
Tirotroplar, paraventriküler çekirdeklerde üretilen hipotalamik tirotropin salgılayan hormondan (TRH) gelen sinyallere yanıt verir ve ayrıca tiroid hormonlarının üretiminden sorumlu olan hormonu - tiroid uyarıcı hormon (TSH) sentezler. Luteinize edici hormonlar (LHs) ve folikül uyarıcı hormonlar (FSHs), hipotalamus preoptik alanda üretilen gonadotropin salgılayan hormonun (GRH) pulsatil salgılanmasının etkisi altında bezin gonadotrop hücreleri tarafından salgılanır.
Laktotroplardan prolaktin (PRL) salgılanması hipotalamik tirotropin salgılayan hormon (TRH) tarafından uyarılır ve dopamin tarafından inhibe edilir [ Tirotroplar, paraventriküler çekirdeklerde üretilen hipotalamik tirotropin salgılayan hormondan (TRH) gelen sinyallere yanıt verir ve ayrıca tiroid hormonlarının üretiminden sorumlu olan hormonu - tiroid uyarıcı hormon (TSH) sentezler. Luteinize edici hormonlar (LHs) ve folikül uyarıcı hormonlar (FSHs), hipotalamus preoptik alanda üretilen gonadotropin salgılayan hormonun (GRH) pulsatil salgılanmasının etkisi altında bezin gonadotrop hücreleri tarafından salgılanır.ALINTI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder