HATEMİ TAYY’IN CÖMERTLİĞİ Hikaye olarak şöyle anlatılıyor: Bir adam bir adamın kızına aşık olmuş. Kızın babası; “Hatemi Tayy’ı katledersen kızı sana veririm.” demiş. Hatemi Tay anasıyla birlikte bir sahrada bulunmakta ve kendilerinin olan bir koyunun sütünü içmekle hayatlarını sürdürmekte idiler. Bunun üzerine adam Hatem’i aramaya koyulmuş ve onunla karşılaşmış. Fakat onu tanımıyormuş. O ise koyunun sütüne güvenerek bir şey yemesini ona teklifte bulunmuş.1 Birde bakmış ki; anasıyla birlikte o koyunun sütünü içmişler ve fakat onu unutmuş. Bunun üzerine Hatem, koyunu kesmiş, misafire ikram etmiş. Bir gün sonra Hatem ona buralarda ne aradığını ve niçin geldiğini sormuş. Adam da, durum şöyle şöyledir, diye anlatmış. Hatem de onun kendisi olduğunu gizliyerek; “Benimle beraber yürü ki onun yerini sana haber vereyim.”demiş. Sonra; “Hatem, şecaatlı bir adamdır. Belki de onun katledilmesine kadir olamazsın. Buna gücün yetmez de o seni kendisine götürdüğüm için beni de katleder. Fakat ellerimi bağla ki bunun kerhen (zorla) olduğuna dair ondan özür dileyeyim.” demiş. Sonra yine şöyle anlatıyor: “Yakında sana haber vereceğim bir maslahattan dolayı benim ayaklarımı da bağla.” O da, onun ayaklarını da bağlamış. Sonra Hatem diyor ki: “Senin aradığın Hatem benim. Neyi kasdettinse onu yap. Çünkü bir ahbabın işine yarayacak ve ona elverişli olan bir baş bana lazım değildir”. Bunun üzerine o adam; “Estağfirullah!” dedi ve döndü. O, kadını kerhen (zorla) aldı. Sonra Hatem-i Tai kendisine ziyafet verdiği bir konuğuna canını feda etmiş diye her yerde şöhret buldu. Daha sonra Hatem’e Allah tarafından büyük bir zenginlik verildi. O da, sadaka için bir hücre yaptı ve onda isteyenler için kırk tane delik açtı. Hatem öldüğü zaman kardeşi; “Ben kardeşimin yaptığının mislini yaparım.” dedi. Bir gün bir yolcu geldi. O da ona bir delikten bir dinar bahşetti. Sonra bu yolcu diğer bir delikten istedi. O da ona bahşetti. Sonra dördüncüye gitti. Sonra burada katılaştı ve ona kızdı. Yolcuda ona şöyle dedi: “Senin kardeşin her gün bu deliklerin hepsinden bana bahşederdi. Hâlbuki sen bir tek günde, dördüncü keresinde katılaştın, kızdın”. (Hadimi)

 Cömertlik, ashabın ve evliyanın vasıflarındandır. Onlar kendi ihtiyaçları olduğu halde, fakirleri kendileri üzerine tercih etmişlerdir. Yemek için ele geçirdikleri azıcık bir gıda maddesini bile kendileri ve çocukları aç olduğu halde, din kardeşlerine vermişlerdir.

Ayet Meali: Muhacirlerden önce, Medine’yi yurt ve iman evi edinmiş olanlar, kendilerine hicret edip gelenleri severler. Onlara verilen şeyler karşısında, içlerinde bir ihtiyaç hissetmezler. Kendileri zaruret içinde bulunsalar dahi yine de; onları nefisleri üzerine tercih ederler. Kim nefsinin tamahkarlığından korunursa; işte bunlar saadete erenlerdir. (El-Haşr- 9