İ̇RÂDE-İ CÜZ'İYYE: CENÂB-I HAKK'IN KULUNA VERDİĞİ MAHDUT BİR SALÂHİYET VE TERCİH HAKKIDIR. FAKAT EHEMMİYETİ PEK BÜYÜKTÜR. ZİRA İNSAN, İRÂDESİNİ HAYRA SARF EDERSE MEVLÂ HAYRI, ŞERRE SARF EDERSE ŞERRİ YARATIR. BU İTİBARLA İNSAN, CENNETİ DE, CEHENNEMİ DE BU İRÂDE İLE KAZANIR. EVET, HÂLIK (YARATICI) YALNIZ CENÂB-I HAKK'TIR. O DİLEMEZSE, O YARATMAZSA HİÇ BİR ŞEY OLMAZ. ŞU KADAR Kİ, KUL KÂSİB YANİ İSTEYİP ÇALIŞAN, MEVLÂ İSE HÂLİK YANİ YARATAN'DIR. İ̇NSANA VERİLEN İRÂDE-İ CÜZ'İYYE OTOMOBİLİN DİREKSİYONU GİBİDİR . İ̇NSAN DİREKSİYONU NE TARAFA ÇEVİRİRSE OTOMOBİL O TARAFA GİDER. BU SEBEPLE, İSYAN İÇİNDE OLAN BİR KİMSE, BEN NE YAPAYIM ALLÂH BÖYLE DİLEMİŞ, BÖYLE YARATMIŞ DEYİP MES'ULİYETİ ÜZERİNDEN ATIP SIYRILAMAZ. EVET, ALLÂH DİLEMİŞTİR AMA, KULUN İRÂDESİ VE ÇALIŞMASI BU YOLDA OLDUĞU İÇİN DİLEMİŞTİR. ZÂTEN KULDA, BÖYLE BİR İRÂDE-İ CÜZ'İYYE YÂNİ TERCİH HAKKI OLMASAYDI, CENÂB-I HAKK KULUNA İMTİHAN FIRSATI VERMEMİŞ, ONU HAYRA VEYA ŞERRE ZORLAMIŞ OLURDU. HALBUKİ CENÂB-I HAKK KULUNA ZORLA BİR GÜNAHI YAPTIRIP, SONRA DA CEZALANDIRMAKTAN MÜNEZZEHTİR....(HASAN ARIKAN - MUHTASAR İLMİHAL)